En Reis in de Wikingertiet.
| Dor höört wi nu
meist jed´een Dag wat vun "Haithåbu", vun de Wikingersiedlung bi uns
oder ok vun dat "Dannewark". Dor schall doch sogår en gans
Deel wedder in´e Reeg bröcht warrn. Dat is all´ns goot
un richtig. Un liekers schüllt wi dat nich to eng sehn.
De hele Wikingertiet vör dusend Jåhr warrt eerst richtig
lebennig, wenn man sik mål för een Dag op de Reis måken
deiht. Disse Reis geiht lang de´n "Ossenweg" oder Heerweg nå "Jelling" bi Vejle. En Stück vun de´n
olen Ossenweg kann man bi uns åvers noch goot achter "Kropperbusch" wies warrn, en schöne Stück
vun verlaeden Tieden. Mehr to sehn is åvers nå Noorn hen, un disse Reis is to Hauptsååk en Steenreis. Dat fangt al bi uns an mit de´n "Popposteen" oder Dööpsteen bi Helligbaek. Dat is jå vun fröher her ´n ole Hünengraff waen. Åvers de Bischop vun Sleswig hett hier so um 960 de heidnischen Angeln bekehrt un döfft. En Bischopstohl harr "Poppo" jå al siet 947, åvers de Christenlüüd, de dor tohöörn doht, de mußen eerst noch wunn´ warrn. So weer dat do in´e Wikingertiet. |
 |
Denn geiht de Reis wieder över de Grens nå Noorn, jümmer lang de´n ool´n "Heerweg", nich langs de grote Strååt. Un in de Neegde vun Åpenråå, dor is de ole Tingstaed mit´n ganse Reeg vun Denksteens. "Urnehoved" heet dat dor. Ok unse Idstedt-Syssel hett dor mit to de´n "Ting" för dat Land twüschen Eider un Königsau henhöört, blangen de Bårwith- un Ellum-Syssel. Denn kümmt dor en Stoot wieder op´t friee Feld de "Haerulf-Steen" bi Håberslund. Dat is´n Runensteen för en Wikingerkrieger, de hier woll to Doode kåmen is. De höört mit to de Tiet vun de´n "Erik-Steen" un de´n "Sigtrygg-Steen" hier bi uns in Sleswig. Op disse Reis schull een denn ok noch geern en Ogenblick Tiet hebb´n för de "Immerwatt-Brügg". De is vundååg nå all dat Kultiveern, sotosegg´n dröögleggt, man se is jümmers noch dat Teken för dat Sleswiger Land, as´n Völkerbrügg twüschen Noorn un Süüd.
 |
Denn kümmt dicht achternå "Wittstedt" mit´n ganse Reeg Hünengraever un noch dorto en Ganggraff un en Rundgraff. Op de anner Siet vun de Königsau schull een sik geern in "Laerborg" de ole Runensteen ankieken, de dor vör de Kark steiht. Dor is bi de Runen noch´n Håmer to sehn. Dat schall so vael heten: Noch regeert "Thor" sien Håmer bi uns; vun de´n Christengloven wüllt wi nix waeten. Un ut de glieke Tiet kåmen denn ok de beiden gewaltigen Steens vun "Jelling". Hier hebbt de Daenenkönige sik in´e Wikingertiet toeerst fastsett. Un denn hett König "Gorm de Ole", as he heet, de hett denn de Swedenkönig "Knubå" Haithåbu afjåågt un dat Dannewark wieder utbuut. Gorm sien Fru "Thyrå" is jüßtso in´e Geschichde ingåhn. Hier bi uns in´t Dannewark hebbt wi jå noch de "Thyråborg". In Jelling åvers, hebbt de Beiden jedereen för sik, en Riesen- Hünengraff kraegen, höger as´n groot Huus. Åvers nu de Hauptsååk: Ehr Söhn "Harald Blåågtaehn", de hett för de Beiden en mächdigen Findling as Denkmåål sett, mehr as mannshooch. De hett he denn mit "Runen" un mit Biller inhau´n låten. Un dorbi wull he dat mit keen Siet verdarven, nich mit de Heiden un nich mit de Christenlüüd. So is op de eene Siet de "Mittgåårdslang" to sehn un op de anner Siet Christus as Weltkönig. Un so seeg Harald Blåågtaehn sien Hart ok ut. |
As dat in´e Tiet passen daeh, do is he´n Tietlang wedder vun sien Christengloven affulln un eerst recht sien Söhn "Sven Gåvelbåårt".Åvers dat sünd nu so wietlöftige Geschichden, dat köönt wi an disse Staed nich all´ns ut´neenpuuln. Åvers een Deel is wiß: All´ns, wat mit "Haithåbu" un dat "Dannewark" un de´n "Popposteen" tosååmhang´n deiht, dat kann een eerst richtig verståhn, wenn man en lütt baeten vun "Jelling" waeten deiht. Denn warrt de ole Wikingertiet eerst richtig wedder lebennig.
Hermann Hand, 1983 - in Europlatt överdrågen vun Peter Kollund, Rosendåhl 1995
PS. Wat´n Meisterwark, ok hüüt noch warrt de rechde Schippssiet "Stüerboord" nöömt, dat will wat heten !
De linke Schippssiet warrt hüüt noch "Backboord" nöömt, wieldat dor all de "Backsbüdel" legen, so wat dat Schipp goot uttareert weer !
Kiek ok geernmål bi dat "Haithabu-Museum" in Haddeby bi Sleswig vörbi
oder ünner http://www.schloss-gottorf.de/haithabu