De Fohrt na de Iesenbahn
Hans harr
sien Fru dat al lang verspraken,
se wulln tohoop mal´n
Lusttour maken,
wenn dat Waeder ins moje weer
un nix to dohn för Waag un
Peer.
Denn wo ehr Fründschop, wo
Klaas-Ohm wahn,
dor gung jüßt vöröver de
Iesenbahn.
Dor weer al lang so vael
Snacken um waen,
nu wulln se doch sülm de´n
Spektakel mal sehn.
Een
Sünnavend-Avend - - dat Waeder weer schöön,
se seten vör Döör op de
Banken vun Steen;
dat sure Wark för de´n Dag
weer dahn,
de Sünn an´ Haewen al
ünnergahn.
De Magd harr de Kalver noch
börnt in´ Stall,
de jüngsten dree Kinner, de
slepen al;
lütt Peter un Hänschen un
Anna Margreth,
blots Stina noch mit vör de
Huusdöör seet.
Martin, de
Knecht, laehn över de Döör
un nehm recht stolt sien
Brösel vör;
he harr mit dat Dampen sien
eegen Tier,
dor waag ok keen Mügg sik in
sien Revier.
Denn, wenn ok mit Alant al
rökert weer,
verfloog doch Martin sien
Fusel noch mehr;
blots in de Feern höör de
Müggen man summ´,
un de Flegen un Immen brumm´.
De ole Katt snurr um Hans sien
Foot,
un Stina harr Dina noch op´n
Schoot,
de drööm, un schoot in´
Dutt un stöhn,
he weer mit Martin op´t Foder
waen;
denn leep vör de Peer he ut,
bell un sprung,
dat em de Tung ut´n Hals
herut hung.
So seten se
denn nu tohopen vör Döör,
un snacken
so´n betjen vun Em un Ehr,
dat weer
ok´n Avend, dat is gewiß,
as he in´
Juni nich schöner is.
Dwars
över´n Weg, vun de meihte Wisch,
dor rüük
dat so krüderig un so frisch,
de Poggen,
de quarken, dat weer´n Pleseer,
as ole
Wiever op´n Kinnerbeer;
un ünner de
Linden, dor günt in´e Reeg,
wo lieklangs
de Balken vun´t Buuholt leeg,
dor seet ok
dat Jungvolk tohopen un sung,
wat dat
recht moje dat Dörp langs klung.
Meister
Voß, de bruu ok in de Feern,
un lustig
funkelt de Avendsteern.
Un achter de
Büsch dor, dat helle Licht,
dat weer de
Maan mit sien scheef Gesicht.
De lüttje
Vagel, de Nachtigal,
de floog
in´ Appelboom achter´n Stall.
Doch dor
geef Hans-Ohm nu garnix op,
he sae, he
kunn´t ni´ verdraegen in´ Kopp:
"Na,
Schrieghals, büst du nu endlich still ?
Höör,
Antje, wat ik di vörslagen will !"
"De
Waag is nee anmalt, de Peer, de hebbt Tiet,
de Weg
hen na Klaas-Ohm is ok jüßt nich wiet,
un
drüggt mi de Pogg nich un´t Avendroot,
so
glööf ik, dat Waeder warrt morrn goot.
Persetter
sien Waederglas, seggt he, is staegen,
so
dünkt mi, dor weer woll nix wieder in´ Wegen.
Maak
denn di mit unse veer Kinner bereit,
wenn´t
morrn to Hauptpraedigt lüden deiht !"
"Man
los denn", sae Antje,
"mi paßt dat nich slecht,
un
wenn du mi Bott giffst, so bün ik torecht !"
Aver de
Mannslüüd verstaht dat nich so,
se meent,
dat is all´ns so fix man to !
Antje schull
sorgen för´n Sünndagsstaat
un kriegen
dat Schapptüüch noch ut de Laad.
As all´ns
torecht leggt weer, sauber un nett,
do gung unse
Antje ok endlich to Bett.
De ole
Max-Waechter harr dreemal al tuut´,
in´t Dörp
herum röhr sik keen eenzigen Luut,
un ringsüm
weer all´ns so moje un still,
as wenn sik
uns´ Herrgott sülm utrohn will.
De´n
anner´n Morrn, as knapp de Sünn
noch sied
in´ Oosten an´ Haewen stünn,
un mit ehr
naeswiesen Strahlen in´ Draff
de´n fulen
Naewel vun´t Feld jaagt heraf:
Do gung al
Martin herut ut de Döör,
un droog
op´e Schuller dat Peergeschirr.
He sung
recht kraeftig un fröhlich in´ Sinn,
en lustig
Leed in de´n Morgen herin,
de lüttje
Lark, de op´t Saatfeld seet,
de traeller,
as Martin, ehr fröhlich Leed.
Un fladder
so hoog in de´n Himmel herop,
uns´ Martin
worr duselig dorbi in´ Kopp.
Wo funkelt
de Dau op´e Spitzen vun´t Gras
in all´
Farven, so bunt, as vun Glas,
wo lacht un
laevt doch dat frische Feld:
Wo weer se
so praechtig, uns´ Herrgott sien Welt !
To Huus in´
Höhnerkaven worr dat ok luut,
de Höhner
recken de Flünken ut
un praatjen
un kakeln un maken Geschrei,
un
twüschendör keem de Hahn un kreih;
doch weer
sien Stimm so heesch un knarr,
as wenn
Persetter de´n Snuppen harr.
Un ünner
dat Dack, dat weer nüüdlich to höörn,
dor seten de
Lünken to quinkeleern.
Dat weer en
Singen un Flegen un Flütten
un en
Hildigkeit ünner de Lütten,
as harrn se
güstern dat garnich dacht,
wat ok fröh
Morrns de Sünn wedder lacht.
Lieschen
Spree, vör op´t Spitt,
de weer dor
jümmer de Eerste mit;
Adeboor
Langbeen, baven op´t Dack,
de heel sien
Piepen woll ok nich in´ Sack.
He seeg
heraf op dat Vagelgelaag
un klapper
gewaltig herin in de´n Dag;
do puust he
sik op, stunn op een Been,
as weer dor
recht wat an em to sehn,
trock de´n
Kopp in´e Bost herin
un dünkt
sik recht wichtig in sien Sinn.
Muuschkatt
sleek sik över de Straat
un gung so
patentlich, as op´n Draht,
se schüddel
de Poten, as weern se natt,
un maak en
Anstalt, de ole Katt;
doch meen
ik, se trock gau de Hacken,
as Navers
Pudel keem, ehr to packen.
Se maak en
Puckel, een schudert de Huut,
un pruuß
de´n Pudel liek in´e Snuut.
De arme
Hund, wo hett he sik verfeert,
he leggt de
Ohren un knipp de´n Steert.
Nahsten
jaagt he un mallt mit Dina in´t Gras,
de Beiden,
de harrn ehr´n eegen Spaaß.
In´t Dörp
vun´ Karktoorn, do sloog dat Veer,
do kemen de
Kinner ok in de Röhr.
De Sünn
spael al Buukiek in´t Finster so hell,
un Stina, de
ole Fitenvertell,
de snackt nu
ehr Süstern dat Ganze vör,
wat güstern
Avend beslaten wörr.
Do weer en
Frohlocken un Jubeleern,
dat kann man
sik vörstelln ünner de Göörn.
Nu weer dor
keen Hölpen un Holen mehr;
ok Martin
keem al heran mit de Peer,
so blank
gestriegelt un flink op de Been;
un denn de
Waag, vun buten gröön,
vun binn´
de Stöhl, vun Zinnober root
un de
Küssens so pluustrig un groot.
Hans-Ohm un
Antje in vullen Staat,
de kemen
tohopen al över de Straat,
de Utfohrt,
de schull nich dat Karkgahn stöörn,
se wulln
tovör eerst de Fröhpraedigt höörn.
Hans harr en
Rock an vun Eegenreedt,
de´n betjen
hoog op´e Schullern seet,
de Mauen mit
Krüsen na ole Tiet,
doch in´e
Knaep weer he´n betje wiet.
He droog en
Buuksrundje vun root un witt,
denn
ünnerwegs weer de Rock em to hitt.
De West weer
vun Dreetritt, vun Fievkant de Büx;
un kort - -
unse Hans-Ohm weer bannig in Wix.
En lütt
betjen breetköppsch un ruuch weer de Hoot,
doch ´keen
kennt jümmer de nee´ Mood ?
Un
Antje-Medder, dat mutt ik gestahn,
as weer se
jüßt ut de Bilaad nahm´n:
Rein so
püük un snaaksch un drall,
un wat harr
de linnwulln Rock för´n Fall !
De eene Fool
as de Anner plett
un nerrn de
Soom noch mit Sammet besett.
Un blaue
Strümp, un mit Snalln de Schoh,
un en
swarten tamisnen Platen dorto;
de Jack mit
sülvern Knööp so blank,
un in de
Knaep, dor weer se slank.
De Mütz
weer mit´n goll´n Band,
de blaue
Snipp harr en Spitzenrand;
un op´n
Wagen, dor droog se´n Hoot
vun swarten
Taft un gewaltig groot.
Ok de
Kinner, vun Hacken to Fööt,
alltosaam
kleedt in Eegenreedt.
Stina weer
Moder heel op un dal,
de hele
Optog mit ehr egaal.
Lütt Peter
full iedel mal um,
d´rum droog
he´n Fallhoot, dat weer nich dumm,
de kleed em
recht so döösig, de´n lüttjen Knirps !
So weern se
all redig un fix
un klattern
to Waag, de Lütten as Groot,
un Antje
nehm lütt Peter noch op´n Schoot.
Un as se nu
suutje dat Dörp langs fohrn,
do klung
jüßtemang dat vun´ Karkentoorn.
De Preester
gar stattlich in sien Ornat
gung jüßt
in´t Gotteshuus över de Straat,
he nickkopp
gans blied, bleef´n Ogenblick stahn
un sae: "Gode
Reis na de Iesenbahn !"
Hans-Ohm, de
smunzel un daeh sik dick
un haev sien
Hoot, wat dat Aart harr un Schick;
Hänschen as
Vadder gans aevenso,
un all´
nicken Herrn Paster to.
Do keem
Persetter in fierlich Schraed,
un all´e
Jungens op´t Slepptau mit !
Uns´
Hänschen dach, glücklich sien Sinn:
Gott Loff,
dat ik op´n Wagen bün !
So fohrn se
denn herut in´e Welt,
in´t
schöne, gröne, blöhende Feld,
un wat an´e
Landstraat se rundüm seegen,
dat maakt se
tohopen en bannig Vergnögen.
Hans sprook
vael över´t Land mit de Fru:
Un wenn dor
en Koh keem, sae lütt Peter: "buh !"
Un wenn dor
en Schaap keem, so reep he: "bäh !"
Dat weer
noch all´ns, wat lütt Peter sae.
Se fohren
graadwegs bi Klaas-Ohm vör,
un
Telsche-Medder stunn jüßt vör de Döör.
Se harr al
to Vadder seggt: "Weets, wat mi swaant ?
Ik
glööf bald, dat Hans-Ohm un Antje-Medder kaamt !"
"Kiek
!" reep se, "dor
sünd jüm, na dat is ja schöön,
wi
hebbt ok al lange Tiet ut na jüm sehn !
Un
ok noch de Kinner, dat schall mi freun,
wi
hebbt günt in´n Appelhoff riepe Bööm,
dor
köönt se vun plöcken, so vael as se möögt !"
Wedder, wat
hebbt do de Gören sik höögt, - -
sünnerlich
Hänschen, de "grote" Schalk,
de sprung
as´n Katt vun´e Ledderbalk,
dat Moder
noch böös wörr un to em sae:
"Hänschen,
sitt ruhig doch op dien Staed !"
Aver de
höör ehr al lang nich mehr,
he jaagt al
achter de Anten her,
de wackeln
mit´n Steert un swenken de Fööt,
ik glööf,
de weern ni´ för de´n Besöök.
"Kaamt
neger !" sae Telsche,
"leggt af jüm Kraam,
vun
Namiddag geiht´ na de Iesenbahn !
Höör,
Anna ! de Kaetel gau över de´n Haken,
nu
wüllt wi uns eerst´n Taß Kaffee kaken,
de
blanke Kann nümm vun´t Teeregal,
man
to mien Deern, maak dien Saken klaar.
De
Schink, de kaakt al en rümige Tiet,
glieks
kriggt he de´n bunten Maehlbüdel to Siet !"
Dat duur ok
nich lang, un munter un frisch
seten se all
um de´n Kaffeedisch.
Telsche
ageer mit de blanke Kann
un all
schoven ehr Taßen heran,
jedweder
drunk söven, för´n Kragen twee,
un een
över´n Hupen, dat maken dree.
"Ik
bün nich för´t Drinken", sae Hans un stülp
um,
"Teihn
Taßen Kaffee, mi dünkt doch dat gung !"
Na´n Kaffee
bekeken de Mannslüüd de Farken,
un Hans-Ohm
leet sik dat garnich so marken,
wat Klaas
sien mehr noch bald weern as sien,
un he harr
doch ok en paar düchdige Swien.
De Fruuns,
de seten vör Döör op´e Bank
un staeveln
ok insmal de´n Kruuthoff henlang,
un Antje
kreeg Laatjens noch blangenbi
vun Rosen,
Lavennel un Krusefie.
Un as se do
endlich bi´n Maehlbüdel seten
un düchtig
de´n Schinken sik smecken leten
un tovör
noch baeden: "Herre Christ,
segne,
was heut´ uns bescheret ist !"
Dor keem se
dat vör, as wenn buten wat klopp,
un Telsche
maak eerst dat Slaggfinster op:
Süh, dor
stunn Dina un swaenzeleer
un dreiht as
en Ohrworm sik hen un her,
de Ohren, de
legen em glatt an´ Kopp,
un jümmer
bell he na´t Finster herop.
Se leten em
in, wat weer he fideel,
as siene
Sippschaft jüßt Mahltiet heel !
He slickt se
de Hann´ un swaenzel un dans
un snapp
in´ Krink na sien eegen Swanz.
Do steek he
de´n Kopp in´t Drinkennapp
un kehr sik
an nix mehr un slapp un slapp.
Dat weer
doch mal troo vun de´n olen Hund,
he harr ja
deger to Huus blieven kunnt;
se harr em
ok anbunn´ in´ Paesel, de Maid,
doch unruhig
weer he ehr utgeneiht.
As se de´n
Maehlbüdel to Lief geslaan,
do gung dat
denn los na de Iesenbahn.
Antje un
Telsche un Klaas-Ohm un Hans
un Hänschen
un Stina, de maken de´n Swanz.
Denn Anna
Margreth bleef bi lütt Peter torügg,
dat weer
so´n bastigen Jung mit Geschrieg.
Un as se
weggung´n, dat lüttje Seel,
do sleep he
en betjen to Ünnermeel.
Hans mit´n
meerschuum´ Piepenkopp,
dor weer he
jümmer so grootaartig op,
dat weer
noch vun Antje-Medder ehr´n Verehr´n
tovör, as
Frieger un Bruut se noch weern.
Dor bummeln
twee Quasten an, wunnerbor,
vun sülvern
Beslag weer de Kopp rein swaar.
Klaas harr
sien Raegenschirm ünner´n Arm,
denn dat
Waeder weer bruttig un warm,
un an´
Haewen in allen Ecken
schien en
Bullerwaeder optotrecken.
Nu beseegen
se Stück vör Stück
de Gleisen
un ok de´n Bahnhoff sik;
dor stünn´
se jüßtemang so vör,
as de Koh
vör en gollen Döör.
Op eenmal
piept dat dör de Luft un schrill,
uns´ Antje
stunn rein de Aten still.
Doch kuum
weer dat gruusige Piepen vörbi,
do keem dor,
hest du ni´, so sühst du mi,
en
swartfarbig Ungetüüm angebruust,
so dat em de
Damp ut de Nüstern pruust,
un tuck
tuck, tuck tuck, achter em an,
dor rönn´
en endlos Wagengespann;
gans sünner
Kutscher un sünner Peer
lepen se
achter dat Ungetüüm her.
De Kutscher
stunn frielich woll vör op´t Spitt,
doch aver
keen Leid un keen Pietsch harr he mit;
un wat dat
leidigsde noch dorbi weer:
Dat de Wagen
liekers richtig spöör.
Op eenmal
staht se vör uns still,
as wenn sik
de Swarte verpusten will,
un antosehn,
as´n Mikelreemhupen,
keem dat
herut ut de Dören krupen,
Grote un
Lüttje, un Dicke un Dünn´,
kattert se
ut, un klattert se in.
Un
twüschenin is en Rönnen un Jagen,
worr dor mit
Bünnels un Kuffer dragen,
un de Damen,
so smuck as´n Bruut,
kiekt mit de
Köpp ut de Finstern herut.
Do keem
dor´n Keerl mit´n Boort an de Reeg,
klatter vun
Waag to Waag un schreeg:
"Fünf
Minuten !" wat dat
bedüüdt,
weet de
Düwel, ik weet ok ni´ hüüt !
Op eenmal
weer dor wedder´n Gerönn,
se lepen, as
wenn dor wat brenn,
een, twee,
dree, - - as´n Sneierluus
trocken de
Damen de Köpp to Huus.
Puh, wo dat
Ungetüüm wedder dampt !
De hele
Wagenreeg baever un swankt,
un eh´ sik
Hans-Ohm noch recht besunn,
do suust de
Swarte al wedder dorvun.
Antje-Medder
worr swiemelig to Moot,
se sae: "Ik
beswöög hier, dat is mien Dood !"
Hans-Ohm
wüß sülm nich recht, wo he weer,
de
meerschuum´ Piepenkopp leeg an´e Eer.
"Haal
doch de Kuckuck de´n gansen Kraam !
Bewahr
mi Gott vör de Iesenbahn !
Nae, dor
lööf ik mien beiden Peer,
dat
Hier´e dat geiht mi nich richtig her !"
Hans weer in
sien Laeven nich so fideel,
as do he
wedder de´n Tögel heel,
do de Brunen
dorvun mit em flogen
un mit de
Swänz na de Flegen slogen.
Dat gung nu
mit richdigen Deerten to,
un Antje, as
Hans-Ohm, dach aevenso.
Dor worr
noch vaeles vertellt un snackt,
de Gören
harrn dat Lief so vull sik packt,
un weern so
unquier, se wußen knapp,
wohen se
schulln mit ehr Flegenschapp.
Se dachen
sik, lütt Peter worr ballstüürig sien
un nix
ünnerwegs dohn, as bölken un schriegn,
aver se
harrn em in Unkünn verslaeten,
he harr so
geruhig bi Moder saeten.
Eerst weer
he an´t Snötern, un nöß sleep he in,
un endlich
fohrn se in´t Dörp herin.
Martin un
Wiebke, de seten vör Döör,
un Martin
harr slapen, dor stah ik jüm vör;
de Mütz, de
seet em op´t eene Ohr,
un vör de
Ogen weer´t em as en Flor;
doch, as he
man eerst op´n Brunen seet,
do fleut he
sik wedder en lustig Leed,
un as he
retour vun de Koppel keem,
do leeg al
all´ns in Slaap un drööm.
De ole
Waechter tuut, root in´t Gesicht:
"Ein
Jeder bewahre sein Feuer und Licht;
behüt´
uns Gott, der Herr,
und
ihm sei Preis und Ehr´!"
Sophie Dethleffs, 1809 bet 1864 - revideert vun Peter Kollund, Rosendahl 1995