De Fohrt na de Iesenbahn

Hans harr sien Fru dat al lang verspraken,
se wulln tohoop mal´n Lusttour maken,
wenn dat Waeder ins moje weer
un nix to dohn för Waag un Peer.
Denn wo ehr Fründschop, wo Klaas-Ohm wahn,
dor gung jüßt vöröver de Iesenbahn.
Dor weer al lang so vael Snacken um waen,
nu wulln se doch sülm de´n Spektakel mal sehn.

Een Sünnavend-Avend - - dat Waeder weer schöön,
se seten vör Döör op de Banken vun Steen;
dat sure Wark för de´n Dag weer dahn,
de Sünn an´ Haewen al ünnergahn.
De Magd harr de Kalver noch börnt in´ Stall,
de jüngsten dree Kinner, de slepen al;
lütt Peter un Hänschen un Anna Margreth,
blots Stina noch mit vör de Huusdöör seet.

Martin, de Knecht, laehn över de Döör
un nehm recht stolt sien Brösel vör;
he harr mit dat Dampen sien eegen Tier,
dor waag ok keen Mügg sik in sien Revier.
Denn, wenn ok mit Alant al rökert weer,
verfloog doch Martin sien Fusel noch mehr;
blots in de Feern höör de Müggen man summ´,
un de Flegen un Immen brumm´.
De ole Katt snurr um Hans sien Foot,
un Stina harr Dina noch op´n Schoot,
de drööm, un schoot in´ Dutt un stöhn,
he weer mit Martin op´t Foder waen;
denn leep vör de Peer he ut, bell un sprung,
dat em de Tung ut´n Hals herut hung.

So seten se denn nu tohopen vör Döör,
un snacken so´n betjen vun Em un Ehr,
dat weer ok´n Avend, dat is gewiß,
as he in´ Juni nich schöner is.
Dwars över´n Weg, vun de meihte Wisch,
dor rüük dat so krüderig un so frisch,
de Poggen, de quarken, dat weer´n Pleseer,
as ole Wiever op´n Kinnerbeer;
un ünner de Linden, dor günt in´e Reeg,
wo lieklangs de Balken vun´t Buuholt leeg,
dor seet ok dat Jungvolk tohopen un sung,
wat dat recht moje dat Dörp langs klung.
Meister Voß, de bruu ok in de Feern,
un lustig funkelt de Avendsteern.

Un achter de Büsch dor, dat helle Licht,
dat weer de Maan mit sien scheef Gesicht.
De lüttje Vagel, de Nachtigal,
de floog in´ Appelboom achter´n Stall.
Doch dor geef Hans-Ohm nu garnix op,
he sae, he kunn´t ni´ verdraegen in´ Kopp:
"Na, Schrieghals, büst du nu endlich still ?
Höör, Antje, wat ik di vörslagen will !"

"De Waag is nee anmalt, de Peer, de hebbt Tiet,
de Weg hen na Klaas-Ohm is ok jüßt nich wiet,
un drüggt mi de Pogg nich un´t Avendroot,
so glööf ik, dat Waeder warrt morrn goot.
Persetter sien Waederglas, seggt he, is staegen,
so dünkt mi, dor weer woll nix wieder in´ Wegen.
Maak denn di mit unse veer Kinner bereit,
wenn´t morrn to Hauptpraedigt lüden deiht !"

"Man los denn", sae Antje, "mi paßt dat nich slecht,
un wenn du mi Bott giffst, so bün ik torecht !"
Aver de Mannslüüd verstaht dat nich so,
se meent, dat is all´ns so fix man to !
Antje schull sorgen för´n Sünndagsstaat
un kriegen dat Schapptüüch noch ut de Laad.
As all´ns torecht leggt weer, sauber un nett,
do gung unse Antje ok endlich to Bett.
De ole Max-Waechter harr dreemal al tuut´,
in´t Dörp herum röhr sik keen eenzigen Luut,
un ringsüm weer all´ns so moje un still,
as wenn sik uns´ Herrgott sülm utrohn will.

De´n anner´n Morrn, as knapp de Sünn
noch sied in´ Oosten an´ Haewen stünn,
un mit ehr naeswiesen Strahlen in´ Draff
de´n fulen Naewel vun´t Feld jaagt heraf:
Do gung al Martin herut ut de Döör,
un droog op´e Schuller dat Peergeschirr.
He sung recht kraeftig un fröhlich in´ Sinn,
en lustig Leed in de´n Morgen herin,
de lüttje Lark, de op´t Saatfeld seet,
de traeller, as Martin, ehr fröhlich Leed.
Un fladder so hoog in de´n Himmel herop,
uns´ Martin worr duselig dorbi in´ Kopp.
Wo funkelt de Dau op´e Spitzen vun´t Gras
in all´ Farven, so bunt, as vun Glas,
wo lacht un laevt doch dat frische Feld:
Wo weer se so praechtig, uns´ Herrgott sien Welt !

To Huus in´ Höhnerkaven worr dat ok luut,
de Höhner recken de Flünken ut
un praatjen un kakeln un maken Geschrei,
un twüschendör keem de Hahn un kreih;
doch weer sien Stimm so heesch un knarr,
as wenn Persetter de´n Snuppen harr.
Un ünner dat Dack, dat weer nüüdlich to höörn,
dor seten de Lünken to quinkeleern.
Dat weer en Singen un Flegen un Flütten
un en Hildigkeit ünner de Lütten,
as harrn se güstern dat garnich dacht,
wat ok fröh Morrns de Sünn wedder lacht.
Lieschen Spree, vör op´t Spitt,
de weer dor jümmer de Eerste mit;
Adeboor Langbeen, baven op´t Dack,
de heel sien Piepen woll ok nich in´ Sack.
He seeg heraf op dat Vagelgelaag
un klapper gewaltig herin in de´n Dag;
do puust he sik op, stunn op een Been,
as weer dor recht wat an em to sehn,
trock de´n Kopp in´e Bost herin
un dünkt sik recht wichtig in sien Sinn.
Muuschkatt sleek sik över de Straat
un gung so patentlich, as op´n Draht,
se schüddel de Poten, as weern se natt,
un maak en Anstalt, de ole Katt;
doch meen ik, se trock gau de Hacken,
as Navers Pudel keem, ehr to packen.
Se maak en Puckel, een schudert de Huut,
un pruuß de´n Pudel liek in´e Snuut.
De arme Hund, wo hett he sik verfeert,
he leggt de Ohren un knipp de´n Steert.
Nahsten jaagt he un mallt mit Dina in´t Gras,
de Beiden, de harrn ehr´n eegen Spaaß.

In´t Dörp vun´ Karktoorn, do sloog dat Veer,
do kemen de Kinner ok in de Röhr.
De Sünn spael al Buukiek in´t Finster so hell,
un Stina, de ole Fitenvertell,
de snackt nu ehr Süstern dat Ganze vör,
wat güstern Avend beslaten wörr.
Do weer en Frohlocken un Jubeleern,
dat kann man sik vörstelln ünner de Göörn.
Nu weer dor keen Hölpen un Holen mehr;
ok Martin keem al heran mit de Peer,
so blank gestriegelt un flink op de Been;
un denn de Waag, vun buten gröön,
vun binn´ de Stöhl, vun Zinnober root
un de Küssens so pluustrig un groot.
Hans-Ohm un Antje in vullen Staat,
de kemen tohopen al över de Straat,
de Utfohrt, de schull nich dat Karkgahn stöörn,
se wulln tovör eerst de Fröhpraedigt höörn.

Hans harr en Rock an vun Eegenreedt,
de´n betjen hoog op´e Schullern seet,
de Mauen mit Krüsen na ole Tiet,
doch in´e Knaep weer he´n betje wiet.
He droog en Buuksrundje vun root un witt,
denn ünnerwegs weer de Rock em to hitt.
De West weer vun Dreetritt, vun Fievkant de Büx;
un kort - - unse Hans-Ohm weer bannig in Wix.
En lütt betjen breetköppsch un ruuch weer de Hoot,
doch ´keen kennt jümmer de nee´ Mood ?
Un Antje-Medder, dat mutt ik gestahn,
as weer se jüßt ut de Bilaad nahm´n:
Rein so püük un snaaksch un drall,
un wat harr de linnwulln Rock för´n Fall !
De eene Fool as de Anner plett
un nerrn de Soom noch mit Sammet besett.
Un blaue Strümp, un mit Snalln de Schoh,
un en swarten tamisnen Platen dorto;
de Jack mit sülvern Knööp so blank,
un in de Knaep, dor weer se slank.
De Mütz weer mit´n goll´n Band,
de blaue Snipp harr en Spitzenrand;
un op´n Wagen, dor droog se´n Hoot
vun swarten Taft un gewaltig groot.
Ok de Kinner, vun Hacken to Fööt,
alltosaam kleedt in Eegenreedt.
Stina weer Moder heel op un dal,
de hele Optog mit ehr egaal.
Lütt Peter full iedel mal um,
d´rum droog he´n Fallhoot, dat weer nich dumm,
de kleed em recht so döösig, de´n lüttjen Knirps !
So weern se all redig un fix
un klattern to Waag, de Lütten as Groot,
un Antje nehm lütt Peter noch op´n Schoot.

Un as se nu suutje dat Dörp langs fohrn,
do klung jüßtemang dat vun´ Karkentoorn.
De Preester gar stattlich in sien Ornat
gung jüßt in´t Gotteshuus över de Straat,
he nickkopp gans blied, bleef´n Ogenblick stahn
un sae: "Gode Reis na de Iesenbahn !"
Hans-Ohm, de smunzel un daeh sik dick
un haev sien Hoot, wat dat Aart harr un Schick;
Hänschen as Vadder gans aevenso,
un all´ nicken Herrn Paster to.
Do keem Persetter in fierlich Schraed,
un all´e Jungens op´t Slepptau mit !
Uns´ Hänschen dach, glücklich sien Sinn:
Gott Loff, dat ik op´n Wagen bün !

So fohrn se denn herut in´e Welt,
in´t schöne, gröne, blöhende Feld,
un wat an´e Landstraat se rundüm seegen,
dat maakt se tohopen en bannig Vergnögen.
Hans sprook vael över´t Land mit de Fru:
Un wenn dor en Koh keem, sae lütt Peter: "buh !"
Un wenn dor en Schaap keem, so reep he: "bäh !"
Dat weer noch all´ns, wat lütt Peter sae.
Se fohren graadwegs bi Klaas-Ohm vör,
un Telsche-Medder stunn jüßt vör de Döör.
Se harr al to Vadder seggt: "Weets, wat mi swaant ?
Ik glööf bald, dat Hans-Ohm un Antje-Medder kaamt !"
"Kiek !" reep se, "dor sünd jüm, na dat is ja schöön,
wi hebbt ok al lange Tiet ut na jüm sehn !
Un ok noch de Kinner, dat schall mi freun,
wi hebbt günt in´n Appelhoff riepe Bööm,
dor köönt se vun plöcken, so vael as se möögt !"
Wedder, wat hebbt do de Gören sik höögt, - -
sünnerlich Hänschen, de "grote" Schalk,
de sprung as´n Katt vun´e Ledderbalk,
dat Moder noch böös wörr un to em sae:
"Hänschen, sitt ruhig doch op dien Staed !"
Aver de höör ehr al lang nich mehr,
he jaagt al achter de Anten her,
de wackeln mit´n Steert un swenken de Fööt,
ik glööf, de weern ni´ för de´n Besöök.

"Kaamt neger !" sae Telsche, "leggt af jüm Kraam,
vun Namiddag geiht´ na de Iesenbahn !
Höör, Anna ! de Kaetel gau över de´n Haken,
nu wüllt wi uns eerst´n Taß Kaffee kaken,
de blanke Kann nümm vun´t Teeregal,
man to mien Deern, maak dien Saken klaar.
De Schink, de kaakt al en rümige Tiet,
glieks kriggt he de´n bunten Maehlbüdel to Siet !"
Dat duur ok nich lang, un munter un frisch
seten se all um de´n Kaffeedisch.
Telsche ageer mit de blanke Kann
un all schoven ehr Taßen heran,
jedweder drunk söven, för´n Kragen twee,
un een över´n Hupen, dat maken dree.
"Ik bün nich för´t Drinken", sae Hans un stülp um,
"Teihn Taßen Kaffee, mi dünkt doch dat gung !"

Na´n Kaffee bekeken de Mannslüüd de Farken,
un Hans-Ohm leet sik dat garnich so marken,
wat Klaas sien mehr noch bald weern as sien,
un he harr doch ok en paar düchdige Swien.
De Fruuns, de seten vör Döör op´e Bank
un staeveln ok insmal de´n Kruuthoff henlang,
un Antje kreeg Laatjens noch blangenbi
vun Rosen, Lavennel un Krusefie.
Un as se do endlich bi´n Maehlbüdel seten
un düchtig de´n Schinken sik smecken leten
un tovör noch baeden: "Herre Christ,
segne, was heut´ uns bescheret ist !"
Dor keem se dat vör, as wenn buten wat klopp,
un Telsche maak eerst dat Slaggfinster op:
Süh, dor stunn Dina un swaenzeleer
un dreiht as en Ohrworm sik hen un her,
de Ohren, de legen em glatt an´ Kopp,
un jümmer bell he na´t Finster herop.
Se leten em in, wat weer he fideel,
as siene Sippschaft jüßt Mahltiet heel !
He slickt se de Hann´ un swaenzel un dans
un snapp in´ Krink na sien eegen Swanz.
Do steek he de´n Kopp in´t Drinkennapp
un kehr sik an nix mehr un slapp un slapp.
Dat weer doch mal troo vun de´n olen Hund,
he harr ja deger to Huus blieven kunnt;
se harr em ok anbunn´ in´ Paesel, de Maid,
doch unruhig weer he ehr utgeneiht.

As se de´n Maehlbüdel to Lief geslaan,
do gung dat denn los na de Iesenbahn.
Antje un Telsche un Klaas-Ohm un Hans
un Hänschen un Stina, de maken de´n Swanz.
Denn Anna Margreth bleef bi lütt Peter torügg,
dat weer so´n bastigen Jung mit Geschrieg.
Un as se weggung´n, dat lüttje Seel,
do sleep he en betjen to Ünnermeel.
Hans mit´n meerschuum´ Piepenkopp,
dor weer he jümmer so grootaartig op,
dat weer noch vun Antje-Medder ehr´n Verehr´n
tovör, as Frieger un Bruut se noch weern.
Dor bummeln twee Quasten an, wunnerbor,
vun sülvern Beslag weer de Kopp rein swaar.
Klaas harr sien Raegenschirm ünner´n Arm,
denn dat Waeder weer bruttig un warm,
un an´ Haewen in allen Ecken
schien en Bullerwaeder optotrecken.

Nu beseegen se Stück vör Stück
de Gleisen un ok de´n Bahnhoff sik;
dor stünn´ se jüßtemang so vör,
as de Koh vör en gollen Döör.
Op eenmal piept dat dör de Luft un schrill,
uns´ Antje stunn rein de Aten still.
Doch kuum weer dat gruusige Piepen vörbi,
do keem dor, hest du ni´, so sühst du mi,
en swartfarbig Ungetüüm angebruust,
so dat em de Damp ut de Nüstern pruust,
un tuck tuck, tuck tuck, achter em an,
dor rönn´ en endlos Wagengespann;
gans sünner Kutscher un sünner Peer
lepen se achter dat Ungetüüm her.
De Kutscher stunn frielich woll vör op´t Spitt,
doch aver keen Leid un keen Pietsch harr he mit;
un wat dat leidigsde noch dorbi weer:
Dat de Wagen liekers richtig spöör.

Op eenmal staht se vör uns still,
as wenn sik de Swarte verpusten will,
un antosehn, as´n Mikelreemhupen,
keem dat herut ut de Dören krupen,
Grote un Lüttje, un Dicke un Dünn´,
kattert se ut, un klattert se in.
Un twüschenin is en Rönnen un Jagen,
worr dor mit Bünnels un Kuffer dragen,
un de Damen, so smuck as´n Bruut,
kiekt mit de Köpp ut de Finstern herut.
Do keem dor´n Keerl mit´n Boort an de Reeg,
klatter vun Waag to Waag un schreeg:
"Fünf Minuten !" wat dat bedüüdt,
weet de Düwel, ik weet ok ni´ hüüt !
Op eenmal weer dor wedder´n Gerönn,
se lepen, as wenn dor wat brenn,
een, twee, dree, - - as´n Sneierluus
trocken de Damen de Köpp to Huus.
Puh, wo dat Ungetüüm wedder dampt !
De hele Wagenreeg baever un swankt,
un eh´ sik Hans-Ohm noch recht besunn,
do suust de Swarte al wedder dorvun.
Antje-Medder worr swiemelig to Moot,
se sae: "Ik beswöög hier, dat is mien Dood !"
Hans-Ohm wüß sülm nich recht, wo he weer,
de meerschuum´ Piepenkopp leeg an´e Eer.
"Haal doch de Kuckuck de´n gansen Kraam !
Bewahr mi Gott vör de Iesenbahn !
Nae, dor lööf ik mien beiden Peer,
dat Hier´e dat geiht mi nich richtig her !"

Hans weer in sien Laeven nich so fideel,
as do he wedder de´n Tögel heel,
do de Brunen dorvun mit em flogen
un mit de Swänz na de Flegen slogen.
Dat gung nu mit richdigen Deerten to,
un Antje, as Hans-Ohm, dach aevenso.
Dor worr noch vaeles vertellt un snackt,
de Gören harrn dat Lief so vull sik packt,
un weern so unquier, se wußen knapp,
wohen se schulln mit ehr Flegenschapp.
Se dachen sik, lütt Peter worr ballstüürig sien
un nix ünnerwegs dohn, as bölken un schriegn,
aver se harrn em in Unkünn verslaeten,
he harr so geruhig bi Moder saeten.
Eerst weer he an´t Snötern, un nöß sleep he in,
un endlich fohrn se in´t Dörp herin.

Martin un Wiebke, de seten vör Döör,
un Martin harr slapen, dor stah ik jüm vör;
de Mütz, de seet em op´t eene Ohr,
un vör de Ogen weer´t em as en Flor;
doch, as he man eerst op´n Brunen seet,
do fleut he sik wedder en lustig Leed,
un as he retour vun de Koppel keem,
do leeg al all´ns in Slaap un drööm.
De ole Waechter tuut, root in´t Gesicht:
"Ein Jeder bewahre sein Feuer und Licht;
behüt´ uns Gott, der Herr,
und ihm sei Preis und Ehr´!"

Sophie Dethleffs, 1809 bet 1864 - revideert vun Peter Kollund, Rosendahl 1995

t´rügg in de Stöövkist